چرم نبوک چیست؟ ویژگی، انواع، مراحل تولید و تفاوت جیر با نبوک

چرم نبوک، با آن ظاهر مخملی و حس نرم و لطیفش، همواره یکی از محبوب‌ترین انتخاب‌ها برای تولید محصولات چرمی باکیفیت بوده است. این نوع چرم که از لایه بیرونی پوست حیوانات، به‌ویژه گاو، تهیه می‌شود، طی فرآیندی خاص پرداخت شده و سطحی شبیه به جیر اما با استحکام و دوام بیشتر پیدا می‌کند. اگر به دنبال تجربه‌ای متفاوت از چرم‌های سنتی هستید و در فکر خرید کفش چرم مردانه با ظاهری خاص و کیفیتی مثال‌زدنی هستید، آشنایی با چرم نبوک و ویژگی‌های منحصربه‌فرد آن می‌تواند راهنمای ارزشمندی برای شما باشد. در این مقاله، به بررسی دقیق چرم نبوک، مراحل تولید، مزایا و معایب آن خواهیم پرداخت تا درک کاملی از این متریال لوکس و پرطرفدار به دست آورید.

چرم نبوک چیست

چرم نبوک یکی از پرطرفدارترین انواع چرم طبیعی است که از پوست حیوانات گوناگونی مانند گوساله، گاو و گوزن تولید می شود. برای تهیه نبوک، بیرونی ترین لایه پوست حیوان سمباده زده شده و حالتی مخملی و صیقلی پیدا می کند. از چرم نبوک برای تولید محصولات گوناگونی از جمله کفش، کیف و… استفاده می گردد.

انواع چرم نبوک چیست؟

دسته‌بندی اصلی چرم نبوک بر اساس نوع پوست حیوانی است که از آن تهیه می‌شود و همچنین نوع پرداخت و فرآوری که روی آن انجام می‌گیرد.

1.بر اساس نوع پوست حیوان

• چرم نبوک گوساله (Calf Nubuck): این نوع نبوک اغلب به عنوان مرغوب‌ترین نوع شناخته می‌شود. از پوست گوساله‌های جوان تهیه شده و به دلیل نرمی فوق‌العاده، بافت ظریف و حس لوکس خود مشهور است. معمولاً در تولید کفش‌های گران‌قیمت و محصولات چرمی ظریف به کار می‌رود.
  
• چرم نبوک گاوی (Cowhide Nubuck): رایج‌ترین نوع چرم نبوک است که از پوست گاو تهیه می‌شود. تعادلی خوب بین دوام و نرمی دارد و برای تولید طیف وسیعی از محصولات مانند بوت، مبلمان و اکسسوری مناسب است.
  
• سایر پوست‌ها (کمتر رایج): در گذشته، نبوک بیشتر از پوست گوزن یا آهو تهیه می‌شد (که نام آن از "buckskin" به معنای پوست گوزن گرفته شده است). امروزه ممکن است از پوست حیوانات دیگری مانند بز یا بره نیز استفاده شود که هر کدام بافت و ویژگی‌های کمی متفاوت دارند.

2. بر اساس فرآیند پرداخت (Finishing Process)

اگرچه تمام چرم‌های نبوک برای ایجاد سطح مخملی خود سمباده یا پرداخت می‌شوند، اما میزان و تکنیک‌های خاص این فرآیند می‌تواند منجر به تفاوت‌های ظریف شود:

• چرم نبوک استاندارد (Standard Nubuck): به نبوکی گفته می‌شود که به طور معمول سمباده یا پرداخت شده تا سطح مخملی مشخصه خود را پیدا کند. هدف از این فرآیند ایجاد یک سطح یکنواخت و نرم است.
  
• چرم نبوک روغنی/واکسی (Oiled/Waxed Nubuck): برخی از چرم‌های نبوک تحت درمان اضافی با روغن یا واکس قرار می‌گیرند. این کار می‌تواند مقاومت آن‌ها در برابر آب را افزایش دهد، ظاهرشان را تغییر دهد (اغلب تیره‌تر می‌کند) و
• جلوه‌ای به نام "پول آپ" (pull-up) ایجاد کند که در آن هنگام کشیده شدن یا چروک شدن چرم، رنگ‌های روشن‌تری ظاهر می‌شوند.
  
• چرم نبوک آنیلین (Aniline Nubuck): رنگ‌های آنیلین رنگ‌های شفافی هستند که به عمق چرم نفوذ می‌کنند و بافت و نشانه‌های طبیعی آن را نمایان می‌سازند. نبوک آنیلین، نبوکی است که با رنگ‌های آنیلین رنگ شده است. این نوع نبوک همچنان حس و ظاهر طبیعی خود را حفظ می‌کند.

ویژگی‌های چرم نبوک

چرم نبوک به دلیل ویژگی‌های منحصربه‌فرد خود، جایگاه ویژه‌ای در صنعت چرم دارد. در اینجا به مهم‌ترین ویژگی‌های آن اشاره می‌کنیم:

• سطح مخملی و نرم: بارزترین ویژگی چرم نبوک، سطح آن است که به دلیل پرداخت لایه بیرونی پوست با سمباده یا برس، حالتی مخملی، پرزدار و بسیار نرم پیدا می‌کند. این حس لطیف، آن را از چرم‌های صاف و براق متمایز می‌کند.
  
• دوام و استحکام نسبی: در مقایسه با جیر، چرم نبوک به دلیل استفاده از لایه بیرونی پوست، از استحکام و دوام بیشتری برخوردار است. با این حال، به اندازه چرم‌های پرداخت شده صاف، در برابر خراشیدگی و لک مقاوم نیست.
  
• قابلیت تنفس بالا: ساختار متخلخل نبوک امکان گردش هوا را به خوبی فراهم می‌کند. این ویژگی باعث می‌شود محصولاتی مانند کفش چرم مردانه ساخته شده از نبوک، راحتی بیشتری را در استفاده‌های طولانی‌مدت ارائه دهند و از تعریق بیش از حد پا جلوگیری کنند.
  
• ظاهر لوکس و شیک: سطح مخملی و مات نبوک، ظاهری شیک، جذاب و غیررسمی به محصولات می‌بخشد. این نوع چرم اغلب در طراحی‌های مدرن و خاص مورد استفاده قرار می‌گیرد.
  
• حساسیت به لک و رطوبت: سطح پرزدار نبوک باعث می‌شود که نسبت به لکه‌ها و جذب رطوبت حساس‌تر باشد. برای حفظ ظاهر و کیفیت آن، نیاز به مراقبت و استفاده از محصولات محافظتی مخصوص چرم نبوک است.

چرم نبوک چگونه تولید می‌شود؟

تولید چرم نبوک، فرآیندی دقیق و چند مرحله‌ای است که طی آن، پوست خام حیوانات، عمدتاً گاو و گوساله، به چرم نرم و مخملی نبوک تبدیل می‌شود. مراحل اصلی تولید چرم نبوک به شرح زیر است:

1. آماده‌سازی پوست: در این مرحله، پوست‌های خام پس از ورود به کارخانه، به دقت تمیز می‌شوند تا هرگونه آلودگی، گوشت، چربی، مو و نمک‌های نگهدارنده از آن‌ها زدوده شود. این کار معمولاً با استفاده از ماشین‌آلات مخصوص و مواد شیمیایی صورت می‌گیرد.
   
2. خیساندن و آهک‌زنی: پوست‌های تمیز شده در آب خیسانده می‌شوند تا رطوبت لازم را جذب کرده و برای مراحل بعدی آماده شوند. سپس، در محلول آهک قرار می‌گیرند تا موها و لایه اپیدرمی آن سست شده و به راحتی جدا شوند.
   
3. لش‌زنی و آهک‌گیری: پس از آهک‌زنی، پوست‌ها توسط ماشین‌آلات لش‌زنی تمیز می‌شوند تا بقایای مو و گوشت به طور کامل از بین برود. سپس، فرآیند آهک‌گیری انجام می‌شود تا مواد شیمیایی قلیایی از پوست خارج شده و pH آن تنظیم گردد.
   
4. دباغی: این مرحله، مهم‌ترین بخش تولید چرم است که طی آن، ساختار پروتئینی پوست تثبیت شده و از حالت فاسدشدنی به ماده‌ای بادوام و مقاوم به نام چرم تبدیل می‌شود. دباغی معمولاً با استفاده از مواد شیمیایی مانند کروم یا مواد گیاهی صورت می‌گیرد.
   
5. رنگرزی: پس از دباغی، چرم به رنگ مورد نظر در می‌آید. این کار با استفاده از رنگ‌های مخصوص چرم و در دیگ‌های گردان انجام می‌شود تا رنگ به طور یکنواخت به تمام قسمت‌های چرم نفوذ کند.
   
6. خشک کردن: چرم‌های رنگ شده آبگیری شده و سپس به روش‌های مختلف مانند آویزان کردن در هوا یا استفاده از دستگاه‌های خشک‌کن، خشک می‌شوند.
   
7. پرداخت نهایی (Finishing): این مرحله شامل مجموعه‌ای از عملیات است که به چرم نبوک ویژگی‌های ظاهری و لمسی منحصربه‌فرد خود را می‌بخشد. برای تولید چرم نبوک، لایه بیرونی (Grain side) چرم پرداخت شده با سمباده یا برس‌های مخصوص، به آرامی ساییده می‌شود تا سطحی مخملی و پرزدار شبیه به جیر ایجاد شود. میزان و نوع ساییدگی، نرمی و ظاهر نهایی نبوک را تعیین می‌کند. در برخی موارد، ممکن است از روغن‌ها یا واکس‌های مخصوص نیز برای بهبود خواص و ظاهر نبوک استفاده شود.
   
8. بررسی کیفیت: در نهایت، چرم‌های نبوک تولید شده از نظر کیفیت، رنگ، ضخامت و یکنواختی سطح بررسی می‌شوند تا محصول نهایی با استانداردهای مورد نظر مطابقت داشته باشد.

تفاوت جیر و نبوک چیست؟

چرم نبوک و جیر به دلیل ظاهر مات و خاص خود، ممکن است با یکدیگر اشتباه گرفته شوند. با بررسی تفاوت های چرم جیر و نبوک، شما می توانید بهترین جنس را از بین آنها برای خرید کفش چرم زنانه یا مردانه انتخاب کنید.

1. پرزها در جیر و نبوک

ظاهر چرم جیر و نبوک شباهت زیادی دارد؛ زیرا هر دو دارای پرزهایی در سطح خود هستند؛ با این تفاوت که پرزهای موجود در جیر ممکن است حالت صیقلی نبوک را نداشته باشد.

2. فرق نبوک و جیر در ضخامت

ضخامت چرم نبوک بیشتر از جیر است؛ زیرا نبوک از قسمت خارجی پوست حیوانات تهیه می شود و یک لایه بیشتر از جیر در آن به کار می رود؛ ولی برای تولید جیر تنها از داخلی ترین لایه از پوست حیوانات استفاده می گردد.

2. مقایسه دوام نبوک با جیر

چرم نبوک به دلیل ضخامت بیشتر و استفاده از لایه بیرونی پوست حیوانات، دوام بیشتری از جیر دارد؛ به همین دلیل از آن برای تهیه محصولات پرکاربردی مانند کفش استفاده می شود.

3. تفاوت در پوست مصرفی از حیوان

در گذشته بیشتر از پوست گوزن برای تهیه نبوک استفاده می شد؛ ولی امروزه پوست گاو اولین و بهترین گزینه برای تولید چرم نبوک محسوب می شود. جیر به دلیل ماهیتی با ضخامت کمتر و انعطاف پذیری زیاد، از پوست حیوانات گوناگونی مانند بز، گوسفند و… تولید می گردد.

4. تفاوت قیمتی جیر و نبوک

برای تهیه جیر از لایه های درونی پوست حیوان استفاده می شود که احتمال بروز زخم یا بیماری های قارچی در آن وجود ندارد؛ ولی در لایه های خارجی به کار رفته در چرم نبوک، باید قسمت های سالم از پوست حیوانات دستچین شوند؛ به همین دلیل قیمت آن بالاتر از جیر خواهد بود.

5. مقاومت در برابر آب

چرم نبوک به دلیل ضخامت بیشتر و استحکام بالاتر، مقاومت بهتری در برابر عوامل طبیعی مانند آب و رطوبت از خود نشان می دهد؛ ولی بازهم نمی توان آن را چرم ضد آب دانست.

6. نبوک با نگهداری آسان تر

چرم نبوک جنس ضخیم تری نسبت به جیر داشته و نگهداری از آن آسان تر است؛ به همین دلیل می توانید از آن برای محصولات پرکاربرد مانند کیف و کفش استفاده کنید.

7. تفاوت کاربرد نبوک و جیر

به دلیل ضخامت زیاد نبوک، از این نوع چرم برای تهیه محصولات گوناگونی از جمله کیف، کفش، مبلمان، چمدان و… استفاده می شود. چرم جیر با ضخامت کمتر و ظرافت بیشتر، برای تهیه پوشاکی مانند دستکش، لباس و کفش های روزانه به کار می رود که سبک بودن در آنها اهمیت بیشتری دارد.

8. انعطاف پذیری چرم جیر و نبوک

تراکم الیاف چرم جیر بیشتر از نبوک است؛ به همین دلیل بافت نرم تر و انعطاف بالاتری دارد؛ ولی چرم نبوک به دلیل ضخامت بیشتر، انعطاف و حالت پذیری کمتری خواهد داشت.

9. وزن نبوک و جیر

با توجه به بافت ضخیم تر نبوک نسبت به چرم جیر، می توان انتظار داشت که این محصول وزن بیشتری نیز دارد.

10. عایق بودن در برابر هوای سرد

به دلیل ضخامت بیشتر نبوک، این چرم طبیعی گرمای بیشتری را به فرد انتقال داده و محافظ بهتری در برابر سرما خواهد بود؛ به همین دلیل استفاده از کفش های چرم نبوک گزینه بهتری برای فصول سال سرد است.

11. تنفس پذیری جیر و نبوک

از آنجایی که ضخامت جیر کمتر از نبوک است، می توان انتظار تنفس پذیری بیشتری از آن داشت؛ به دلیل نفوذ پذیری بیشتر هوا در چرم جیر، برای جلوگیری از تعریق در استفاده طولانی مدت، بهتر است این گزینه را انتخاب کنید.

12. تفاوت در نگهداری نبوک و جیر

از آنجایی که جیر و نبوک هردو ظاهری مات و پرزدار دارند، بیشتر از چرم های دیگر لکه ها را به خود جذب می کنند؛ ولی در حالت کلی جیر به دلیل بافت ظریف تر، به مراقبت دقیق تری نیاز خواهد داشت. شما می توانید از پارچه خشک و اسپری های مخصوص چرم برای از بین بردن لکه ها و نگهداری چرم نبوک و جیر استفاده کنید.

چرم نبوک بهتر است یا جیر؟

مهم ترین تفاوت جیر و نبوک در این است که نبوک از بیرونی ترین لایه پوست تهیه می شود؛ به همین دلیل کیفیت و ضخامت بیشتری دارد. در مقابل چرم جیر از لایه درونی پوست حیوان تولید می گردد و با ضخامت کمتر، برای کالاهایی مانند دستکش و لباس که به ظرافت بیشتری نیاز دارند مناسب تر است. در صورتی که قصد خرید انواع محصولات چرم طبیعی را دارید، فروشگاه اینترنتی چرم مونو همراه شما خواهد بود.

سوالات متداول چرم جیر و نبوک

چرم جیر سبک تر است یا نبوک؟

به دلیل ضخامت کمتر چرم جیر، این جنس وزن کمتری نسبت به نبوک دارد.

تفاوت اشبالت و جیر چیست؟

اشبالت در واقع یکی از انواع چرم جیر است که تفاوت آن در لایه مورد استفاده از پوست حیوان می باشد. برای تولید چرم اشبالت از قسمت میانی پوست حیوانات استفاده می شود؛ ولی جیر از داخلی ترین لایه پوست تهیه می گردد.

فرق چرم جیر با میکروجیر چیست؟

جیر یکی از انواع چرم طبیعی است که از لایه درونی پوست حیوانات تهیه می شود؛ ولی میکروجیر در واقع یک چرم مصنوعی می باشد که از پلی استر تولید می گردد.